Ada Lovelace (1815-1852) Augusta Ada Byron(A.A.B) olarak doğdu. Annabella Milbanke ve Lord Byron’ın meşru çocuğu olan Ada’nın annesi Ada’yı matematik alanında çalışması için yönlendirmiştir. Tarihteki ilk bilgisayar programcısı olarak da bilinmektedir.
Annesi daha 4 yaşındayken ona matematik ve bilim alanında özel dersler vermeye başlamıştır. Bu gerçekten zamanının İngiltere’si için çok sıra dışı bir eğitimdir.
Kuşların anatomisinin ve malzeme çalışarak daha 12 yaşındayken, motorlu uçak tasarlanmasından çok öncesinde bir kanatlı uçan makine tasarlamıştır. Annesine at formunda buharlı bir motora sahip kanatlı bir makine tasarladığını belirtmiştir. Böylece üzerine binen kişiyi uçurabilecek bir makine olduğunu tasvir etmiştir. Bunun için gerekli planı ve hesaplamaları bile yapmıştır.
İlk Bilgisayar Algoritması
Daha 17 yaşındayken, Lovelace mucit ve matematikçi Charles Babbage ile bir baloda tanışmıştır. Charles Babbage’ın geliştirdiği devasa fark(difference) makinesinin bir kısmının modelini tanıtırken onu izlemiştir. Sonrasında bilgisayarın babası olarak tanınacak olan Babbage onun akıl hocası olmuştur.
Babbage’ın yardımıyla o zamanlar askeri mühendis olan, gelecekte İtalya başbakanı olacak Luigi Menabrea’nın tasarladığı teorik analitik makine hakkındaki makaleyi İngilizce’ye çevirmiştir. Babbage’ın tavsiyesiyle çeviriye kendi eklediği matematiksel notlar araştırmadan 3 kat daha uzundur. 1843’de yayınlanan makalede adının baş harfleri (A.A.B)geçmektedir. O zamanlar bir kadının adının makalede geçmesi mümkün olmadığından, adının ancak baş harfleriyle kendini işaretlemiştir. Makinenin nasıl programlandığını anlattığı G notunda ; makinenin Bernoulli rakamlarıyla hesaplanabilecek bir kodla programlanabileceğini anlatmıştır. Bazı çevreler bunun bir makine için yazılmış ilk algoritma olduğunu düşünmektedir. Yani bu notta ilk bilgisayar programını yazmıştı.
1835’te William King ile evlendi, iki oğlu ve bir kızları oldu. 1838’de “Lovelace Kontesi” unvanını aldı. Fakat çocukları ve sosyal hayatı Lovelace’ın çalışmalarına engel değildi. Hiçbir zaman sıradan, evinin kadını olmadı, matematiğe ve müziğe hayattan kaçış noktaları olarak sığındı.
Leydi Lovelace, 150 yıl öncesinden bilgisayarların olduğu bir geleceği öngören ileri görüşlü bir kadındır. Lovelace gelecekte bu makinelerle karmaşık müzik eserlerini bestelemenin, grafikler yapmanın ve karmaşık matematiksel problemleri çözmenin mümkün olacağını düşünmüştür. İşte bu inanılmaz öngörüsünden dolayı Ada Lovelace için “bilgisayarların kahini” denebilir.
At yarışlarına düşkünlüğünden dolayı, At yarışlarının tahmini için bir algoritma bile geliştirdiği söyleniyor.
Ölümünden 100 yıl sonrasına kadar Lovelace’ın bilgisayar bilimine olan katkıları anlaşılamamıştır.
1979’da ABD Savunma Bakanlığı tarafından geliştirilen bilgisayar programına Lovelace’ın onuruna “Ada” ismi verilmiştir. Sonradan Ada’nın yüzlerce farklı versiyonu tasarlanmıştır. Halen “Ada” havacılık, sağlık,ulaşım, finans,altyapı ve uzay endüstrileri gibi bir çok gerçek zamanlı operasyonel sistemlerde kullanılmaktadır.
27 Kasım 1852’de Ada Lovelace daha 37 yaşındayken, Marylebone’de kanserden dolayı ölmüştür.
1998 den beri, İngiliz Bilgisayar Topluluğu(British Computer Society) tarafından adına bir madalya verilmektedir. 2008’de ise bilgisayar bilimindeki kadın öğrenciler için onun adına her yıl yapılan bir yarışma mevcut. İngiltere’de kadın üniversite öğrencileri için verilen yıllık konferans Women Lovelace Colloquium ise, yine “BCS” adını da Ada Lovelace’dan alıyor.
Her yıl ekim ayının ikinci salısı Ada Lovelace günü olarak kutlanmaktadır.
Kaynaklar : https://www.history.com/news/10-things-you-may-not-know-about-ada-lovelace
