Araştırmacılar arıların basit matematik işlemleri yapabileceğini keşfettiler. Böylece beyin büyüklüğü ve gücü arasındaki ilişkiyi daha iyi anlayabiliriz. Elde edilen bulgular ışığında arıların sıfır kavramını anlayabildiği bulunurken, Avustralyalı ve Fransız araştırmacılar arıların toplama ve çıkarma işlemlerini yapıp yapamadığını gösteren bir test oluşturarak yeni bulgulara ulaştı.
Matematik problemlerini çözmek sofistike bir bilişsel kavrama gerektiriyor, ayrıca rakamların kompleks zihinsel yönetim, uzun süreli kurallar ve kısa süreli çalışan bellek gerekiyor.
Eğer arı minyatür beyninde temel matematiksel operasyonları yapabiliyorsa,bundan ilham alınarak yapay zekanın öğrenme hızı geliştirilebilir.
Melbourne RMIT Üniversitesi’nden araştırmacıların liderlik ettiği araştırmada, arıların toplama ve çıkarmayı temsil eden renkleri öğrenebileceği ve bu bilgiyi aritmetik programların çözümü için kullanabileceğini ortaya kondu.
RMIT’den Yrd. Doç. Dr. Adrian Dyer toplama –çıkarma benzeri sayısal işlemlerin iki seviyeli işlem gerektirdiğinden kompleks olduğunu belirtiyor.
“Toplama ve çıkarma yapmak için uzun süreli hafızanızda kuralları tutmanız gerekirken, verilen rakam setini zihnen işlemek için kısa süreli hafızaya ihtiyaç var,” diyor Dyer.
“Buna ek olarak, arılarımız aynı zamanda aritmetik problemleri çözmek için kısa süreli anılarını da kullanırken, artı veya eksi görsel yardımlar vermek yerine soyut kavramlar olarak tanımayı öğrendiler.
“Elde ettiğimiz bulgular, daha önce sanılanın aksine gelişmiş numerik bilişselliğin doğada çok daha yaygın olabileceğini gösteriyor. “
Halen hayvanların kompleks sayısal yetenekleri bilebileceği veya öğrenebileceği bilinen bir tartışma devam ediyor. Çoğu canlı türü miktarlar arasındaki farkı anlayarak bunu karar vermede ve problem çözmede kullanabiliyor. Fakat sayısal kavrama tam sayılar ve aritmetik işlemler nedeniyle çok daha sofistike bir bilişsellik gerektiriyor.
Önceki çalışmalar bazı primatların, kuşların, bebeklerin ve hatta örümceklerin toplama çıkarmak yapabildiklerini göstermişti. Science Advances’de yayınlanan bu araştırmayla listeye arıları da ekleyebiliriz.
Arılar Nasıl Eğitildi ?
Doktora araştırmacısı Scarlett Howard Bio tarafından BIDS-Lab’ta yürütülen deneyde arılar Y şeklindeki labirentte tek tek eğitildiler.
Eğer arı labirentte doğru yolu seçerse şekerli suya ulaşıyor fakat yanlış yolu seçerse, kinin içeren acı bir çözeltiye ulaşıyor.
Eğer iyi bir besin kaynağı varsa arılar aynı lokasyona geri dönerek besin topluyor ve öğrenmeye devam ediyor.
Arı labirentin girişine doğru uçtuğunda, 1 ila 5 arasında bir dizi element buluyor. Şekil mavi ise toplama yapması, sarı ise çıkarma anlamına geliyor.
İlk baştaki sayıyı gören arı sonrasında karar odasında deliğe uçuyor ve burada labirentte sağa veya sola gideceğine karar veriyor.
Bir tarafta yanlış çözüm varken, diğer tarafta doğru çözüm var, yani artı bir ya da eksi biri temsil ediyor. Sürekli doğru cevap değiştirildiğinden, arıların labirentin hep aynı tarafını ziyaret etmesi engelleniyor.
Deneyin başlarında arılar rastgele seçim yaparak , çözümü bulana kadar uğraşıyorlardı. 4 ila 7 saat sonunda mavinin +1, sarının -1 olduğunu öğrendiler. Arılar sonrasında yeni rakamları kulları uyguladılar.
Scarlett Howard temel matematik kurallarını uygulama kabiliyetinin insan toplumlarının gelişmesinde hayati olduğunu , Mısırlılar ve Babillilerin aritmetiği M.Ö 2000 yıldır kullandığına dair kanıtlar olduğunu belirtiyor
“ Elde ettiğimiz bulgular matematik sembollerinin karmaşık bir dil olarak anlaşılmasının, pek çok beyin için ulaşılabilir olduğunu, ve insan kültürlerinin bağımsız olarak matematiksel beceri geliştirdiğini anlamaya yardımcı olabilir,” diyor
Kaynak: https://www.sciencedaily.com/releases/2019/02/190206200358.htm
Journal Reference:
- Scarlett R. Howard, Aurore Avarguès-Weber, Jair E. Garcia, Andrew D. Greentree, Adrian G. Dyer. Numerical cognition in honeybees enables addition and subtraction. Science Advances, 2019; 5 (2): eaav0961 DOI: 10.1126/sciadv.aav0961
