İsveç Kraliyet Bilim Akademisi 2012 yılı için Nobel Fizik Ödülü’ nü “ ayrık kuantum sistemlerinin ölçümleri ve manipülasyonları için çığır açan deneysel metotlar geliştirdikleri için” Serge Haroche (Haroche Collège de France ve Ecole Normale Supérieure, Fransa) ve David J. Wineland’a (Uluslarası Teknoloji Standartları Enstitüsü -NIST ve Coloroda Boulder Üniversitesi) verdi.
Serge Haroche ve David J. Wineland tekil parçacıkların kuantum mekaniksel doğasını koruyan ölçüm metotlarını birbirinden bağımsız olarak geliştirerek, şimdiye kadar yapılamaz denen ölçümleri kaydettiler.
Nobel ödülünü kazananların listesinin açıklanmasıyla beraber, kuantum parçacıklarını yok etmeden doğrudan gözlem yapılabilmesiyle, deneylemede yeni bir devir açıldı.Tek bir ışık veya madde parçacığı incelenmesinde yetersiz olan klasik fizik kanunlarının geçersiz olduğu yerlerde kuantum fiziği yasaları geçerli oluyor. Fakat enteresan bir şekilde tek bir parçacık kolayca kendini saran çevreden soyutlanamadığında , dış dünyayla etkileşime geçen parçacığın bütün gizemli kuantum özellikleri kaybolmaktaydı. Bu nedenle , kuantum fiziğinde bu tuhaf fenomen doğrudan gözlenemiyordu ve araştırmacılar bu nedenle deneylerin bu tuhaf fenomenden dolayı uygulanamayacağını düşünüyordu.
Haroche ve Wineland birlikte çalışarak oldukça pratik ve dahice laboratuar metotları geliştirerek, çok hassas olan bu kuantum seviyelerini önceleri doğrudan gözlenemez denildiği halde, ölçerek kontrol etmeyi başardı. Yeni metotlar sayesinde parçacıklar kontrol edilip, incelenecek ve sayılabilecek.
Aslında pek çok metotları kuantum fiziği açısından genel-geçer metotlar. David Wineland, elektrik yüklenmiş atomları veya iyonları tuzağa onları ışıkla veya fotonla kontrol etmeyi ve ölçmeyi başardı.
Serge Haroche ise tam tersi bir yaklaşımla , tuzağa düşen fotonları veya ışık parçacıklarını tuzağa atom göndererek ölçmeyi ve kontrol etmeyi başardı.
1980’ lerin ortalarından beri yapılan bu araştırmalar sayesinde ışık ve madde arasındaki etkileşimler açıklanabilecek. Çığır açan bu metotlar sayesinde kuantum bilgisayarların yapımında ilerleme kaydedilecek. Ayrıca bu gelişmeyle sezyum atom saatleri yüzlerce kat daha hassas yapılabilecek.
Kaynak : http://www.sciencedaily.com/releases/2012/10/121009073634.htm
