Eşsiz doğaları gereği X kromozomları genetik çalışmalarda sıklıkla ihmal edilir. Çünkü kadınlar erkeklerde sadece bir adet bulunan(XY) bu kromozomdan (XX) iki adet kopyaya sahiptirler. İşte bu farklılıklar dişi ve erkek cinsleri arasında ayrımlara neden olur. Peki kadın erkek arasındaki boy farkı neden kaynaklanıyor ? Yeni yapılan bir çalışmada Finlandiya Helsinki Üniversitesitesi’nden bilim insanları X kromozomundaki genetik değişkenler nedeniyle kadınların erkeklerden genel olarak daha kısa boya sahip olduğunu gösterdi.
Bilim insanları X kromozomuna bağlı genetik varyasyonu yaklaşık 25,000 Kuzey Avrupalı bireyde analiz etti. Araştırmanın amacı boy, tansiyon, BMI(vücut kütle indeksi) ve lipid seviyelerine bağlı kişisel farlıkları açıklamak idi. Ayrıca araştırmacılar boy farkı gibi değişkenlerde X kromozomunun rolünü anlamak istedi.
Araştırma sonucunda ITM2A adlı genetik değişkenin kıkırdak gelişimini etkileyerek ortalamanın altında kısalığa yol açtığını gösterildi. Bu gen kısa insanlar arasında oldukça yaygın. Bu değişken, her üç Avrupalıdan birinde gözlenirken, bu gen ne kadar baskınsa insan o kadar kısa oluyor. Asıl ilginç olansa bu değişkenin etkisi kadınlarda daha güçlü.
“X- kromozom genlerinin kadınlarda daha iki kat olması nedeniyle gelişim sürecinde problemler olabiliyor. İşte bunu önlemek için prosesteki mevcut X kromozomlarından biri hücre içinde susturuluyor. İşte boya bağlı değişken bu kromozomun yakınlarındaysa uyandırabiliyor,” olarak açıklıyor araştırmanın başkanı Prof. Samuli Ripatti.
Böylece kadınlarda ITM2A değişkeninin iki kopyası da baskınlaşıyor. Eğer X kromozomlarındaki bunun gibi bölgelerin saptanması , cinsiyet farkından doğan farklılıkları anlamada bilim insanlarına yardımcı olabilir.
Yapılan araştırmalar Finli popülasyonundaki % 1-2 boy farkını önemli biçimde etkiliyor. Ayrıca tespit edilen yeni X-kromozomu bölgeleri insülin ve boyda değişime neden oluyor.
Kaynak : sciencedaily
Araştırma Referansı :
- Taru Tukiainen, Matti Pirinen, Antti-Pekka Sarin, Claes Ladenvall, Johannes Kettunen, Terho Lehtimäki, Marja-Liisa Lokki, Markus Perola, Juha Sinisalo, Efthymia Vlachopoulou, Johan G. Eriksson, Leif Groop, Antti Jula, Marjo-Riitta Järvelin, Olli T. Raitakari, Veikko Salomaa, Samuli Ripatti. Chromosome X-Wide Association Study Identifies Loci for Fasting Insulin and Height and Evidence for Incomplete Dosage Compensation. PLoS Genetics, 2014; 10 (2): e1004127 DOI: 10.1371/journal.pgen.1004127
teşekkür ederiz
Gerçekten iyi bir bilimsel çalışma olmuş. Ama benim merak ettiğim mesela İngiliz kadınlar genellikle diğer milletlere kıyasla çok daha uzun oluyorlar bunun sebebi ne? Bence bu tür bir araştırmada ilerleyen yıllarda yapılacaktır. Ama X kromozumun önemi burada açıkça ortaya çıktı. Ama sadece boyu değil cinsel farklılıklarında temel sebebi oluyor.